Uykusuzluk Hayatı Sekteye Uğratıyor
Uyku hayatımızın en önemli süreçlerindendir. İnsanın dinlenme periyodu olduğu
kadar kaydettiklerinin işlendiği, gerek akademik gerekse tecrübî bilginin üretildiği bir
dönemdir. Hayatımızın yaklaşık üçte birlik kısmı uykuda geçer. Uykuda beden uyur, beyin
çalışır. Kimyasal eksiklikler giderilir, gün boyu öğrenilen bilgiler pekiştirilir, hafıza kayıtları
uykuda gözden geçirilir. Yani uyku insan beyninin en aktif olduğu dönemdir. Bazı
durumlarda uyku bozulur ve bazı bedensel ve zihinsel sorunlar baş gösterir.
NELER UYKUYU BOZUYOR?
- Stresli ve kaygılı durumlarda, adrenalin gibi stres hormonları uyarıcı etki
yarattığından uyumak zorlaşır. - Depresyonda uyku fizyolojisini düzenleyen serotonin ve melatonin hormonlarının
dengesi bozulur ve buna bağlı uyku sorunları belirir. Depresyonda uyku sorunu ya
dalamama, ya dalıp da sürdürememe ya da erken dönemde uyanıp yeniden
uyuyamama söz konusu olur. - Burun ve boğazdaki tıkayıcı tipte yapısal sorunlar, çenenin küçük ve arkaya doğru
olması uykuda nefes almayı zorlaştırır. Tıkayıcı tipte solunum apnesi gelişir ve bu
yüzden uykuda sıkıntı söz konusu olur. - Kiloda aşırı artış, obezite ve ensede kalınlaşma durumlarında metabolik dengesizlik
ve solunum sıkıntısı belirir. Bu yüzden uyku döngüsü bozulur. - Aşırı sigara tüketimi yine uyarıcı hormonları tetikler ve uykuyu kalitesiz hale getirir.
- Tiroid, kalp, böbrek, karaciğer gibi önemli organların hastalıkları uykuyu da bozar.
- Doktorluk, hemşirelik, polislik gibi gece nöbetleri olan meslek mensuplarında uyku
döngüsünde bozulmalar gözlenir. - Geceleri sabahlara kadar internetle meşgul olan bireylerde gece gündüz döngüsü
bozulur ve şiddetli uyku sorunları meydana gelir.
Çoğu insan uyuyamadığı zaman alkolle uyumaya çalışır. Bu bir zaman bir alışkanlığa
dönüşür. Ancak alınan alkol uyutmaz uyuşturur. Uyuşmuş olan beyin aktif bir süreç olan
uykuyu verimsizleştirir. Uykusuzluk ve buna bağlı depresyon, kaygı, alkol tüketiminde
artma, hatta alkolizm gelişebilir.
UYKU SORUNLARINA NASIL YAKLAŞMALI?
Bu son derece önemli sağlık sorununu ciddiye almalı ve bir uzman hekime danışılmalıdır.
Öncelikle sebepler belirlenmeli ve ona göre bir tedavi şekli ortaya konmalıdır. Eğer aşırı
stres, depresyon ve kaygı gibi psikiyatrik bir problem varsa antidepresanlar ve ilaveten uyku
düzenleyiciler kullanılabilir. Ayrıca uyku hijyeni dediğimiz şartları da yerine getirmek
gerekir:
Uyku öncesi aşırı tok veya aç olmamalısınız. Yemek yedikten sonra yatmak
metabolizma hızlandığı ve sindirim faaliyetleri aktifleştiği için uykuya dalmayı veya
kaliteli uyumayı imkansız hale getirir.
- Yatmadan önce uyarıcı tipte spor, egzersiz ve zihinsel faaliyetten kaçınmak gerekir.
- Aşırı kahve, sigara, alkol ve kolalı içecekler uykuyu bozar.
- Yatak odası aşırı gürültülü, ışıklı, soğuk ya da sıcak olmamalıdır.
- Uyarıcı tipte ilaçlar alınmamalı.
- Uyku öncesi gevşeme egzersizleri ve ılık bir duş uykuya geçişi kolaylaştırmak
açısından son derece etkilidir. - Her sabah aynı saatte kalkıp aynı saatte uyumaya çalışmak çok önemlidir. Gece saat
kaçta yatılırsa yatılsın sabah aynı saatte kalmak gerekir. - Gün içinde uyumamaya özen göstermelidir.
